Rahim ağzı kanseri (Serviks) nedir? Belirtileri ve tedavi yöntemleri nelerdir?
Sağlık Rehberi Kadın Hastalıkları ve Doğum
Rahim ağzı kanseri ya da tıbbi adıyla serviks kanseri, rahmin serviks adı verilen alt kısmındaki hücrelerde görülür. Serviks, rahmin vajinaya bağlanan boyun şeklindeki kısmıdır. Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara neden olan insan papilloma virüsünün (HPV) çeşitli türleri, rahim ağzı kanserine en sık neden olan etkendir.
Çoğu kadında virüse maruz kalındığında, bağışıklık sistemi vücudun virüsten zarar görmesini engeller. Ancak küçük bir grup kadında virüs, yıllarca hayatta kalır. Bu virüsler, serviksin yüzeyindeki bazı hücrelerin, kanser hücreleri haline gelmesine neden olan süreci başlatır.
Rahim ağzı (Serviks) kanseri belirtileri nelerdir?
Rahim ağzı kanseri belirtileri arasında en yaygın olarak görüleni vajinal kanamadır. Vajinal kanama, adet dönemleri dışında, cinsel ilişkiden sonra ya da menopoz sonrası dönemde görülebilir. Diğer sık görülen belirti cinsel ilişki sırasında ağrı duyulmasıdır. Normal olmayan aşırı vajinal akıntı, adet döngüsünün anormal şekilde bozulması erken belirtilerden bazılarıdır.
İleri evrede ise anormal vajinal kanama nedeniyle kansızlık gelişir. Alt karında, bacakta ve sırtta geçmeyen ağrı vardır. Kitle nedeniyle idrar yollarında tıkanıklık ortaya çıkabilir ve idrar yaparken sorunlara neden olur. Diğer kanserlerde olduğu gibi kilo kaybı bu belirtilere eşlik eder. Vajinaya idrar ya da dışkı kaçağı olabilir. Bu kaçak mesane ya da kalın bağırsaklarla vajina arasında fistül oluşması sonucu görülür.
Rahim ağzı (Serviks) kanseri nedenleri nelerdir?
İnsan papilloma virüsü (HPV) serviks kanserlerinin yaklaşık % 99’unda bulunur. Birçoğu düşük riskli olarak kabul edilen ve servikal kansere neden olmayan 100’den fazla farklı HPV türü vardır. Serviks kanseri vakalarının %70’inden fazlası, çoğunlukla yüksek riskli HPV türleri olarak adlandırılan HPV-16 ve HPV-18 nedeniyle ortaya çıkar. Yüksek riskli HPV türleri, servikal hücre anormalliklerine veya kansere neden olabilirler.
Ancak serviks kanserinin tek nedeni HPV değildir. HPV taşıyan çoğu kadında serviks kanseri gelişmez. Sigara kullanma, HIV enfeksiyonu gibi bazı diğer risk faktörleri HPV’ye maruz kalan kadınların serviks kanseri geliştirme olasılığını artırır.
Rahim ağzı (Serviks) kanseri çeşitleri nelerdir?
Serviks kanserinin tipini bilmek, doktorunuzun hangi tedaviye ihtiyacınız olduğuna karar vermesine yardımcı olur. Servikal kanserin skuamöz hücreli kanser ve adenokarsinom olmak üzere 2 ana tipi vardır. Bunlar kanserli hücre türüne göre isimlendirilir.
Skuamöz hücreler, serviksin dış yüzeyini örten düz, deri benzeri hücrelerdir. Her 100 rahim ağzı kanserinin 70 ila 80’i skuamöz hücreli kanserlerdir.
Adenokarsinom, mukus üreten bez hücrelerinden gelişen bir kanser türüdür. Bez hücreleri rahim ağzı pasajı içinde dağınık olarak bulunur. Adenokarsinom, skuamöz hücreli kanserden daha az yaygındır; ancak son yıllarda daha yaygın hale gelmiştir. Rahim ağzı kanseri olan kadınların %10’undan fazlasında adenokarsinom bulunur.
3. sıklıkla görülen serviks kanseri tipi ise adenoskuamöz kanserlerdir ve her iki hücre tipini de içerir. Daha az sıklıkta ise küçük hücreli kanserler görülür. Bunların dışında servikste nadir görülen daha farklı kanser tipleri de vardır.
Rahim ağzı (Serviks kanseri) kanseri risk faktörleri nelerdir?
İnsan papilloma virüsü (HPV) enfeksiyonu rahim ağzı kanseri için en önemli risk faktörünü oluşturur.
Sigara içen kadınlar, içmeyenlerle kıyaslandığında serviks kanseri için iki kat daha fazla risk taşırlar.
Zayıf bağışıklık sistemi bulunan kişilerde vücut, HPV enfeksiyonları ve kanser hücrelerini yok etmede yetersiz kalır. Bağışıklığı bozan HIV virüsü ya da bazı ilaçlar bu nedenle serviks kanser riskini arttırır.
Bazı çalışmalara göre kan testleri ve rahim ağzı mukusu incelemesinde geçirilmiş klamidya enfeksiyonu bulgusu gösteren kadınlarda serviks kanseri riskini daha yüksek bulunmuştur.
Diyetlerinde yeterince meyve ve sebze tüketmeyen kadınlar rahim ağzı kanseri için risk altında olabilirler.
Aşırı kilolu kadınlarda serviks adenokarsinoması gelişme riski daha yüksektir.
Ailede rahim ağzı kanser öyküsü bulunması diğer bir risk faktördür.
DES, düşükleri önlemek için 1940-1971 yılları arasında bazı kadınlara verilen hormonal bir ilaçtır. Anneleri hamileyken DES kullanan kadınlarda normalde beklenenden daha sık oranda vajina veya serviks berrak hücreli adenokarsinoması görüldüğü saptanmıştır.
Rahim ağzı (Serviks) kanseri korunma yöntemleri nelerdir?
Serviks kanseri neredeyse tamamen önlenebilir birkaç kanserden biridir. Cinsel yolla bulaşan insan papilloma virüsünden kaçınarak büyük oranda kanserden korunma sağlanabilir. Serviks kanserini oluşmadan önlemek için pap smear adı verilen tarama testi uygulanır. Bunun yanında insan papilloma virüsünü için koruyucu aşı da bulunur. Bunların dışında rahim ağzı kanser riskini artıran sigara kullanımından kaçınmak, meyve ve sebze ağırlıklı beslenmek ve aşırı kilolardan kurtulmak gibi kişisel önlemler de rahim ağzı kanserine yakalanma riskini azaltır.
Rahim ağzı (Serviks) kanseri tanısı nasıl konulur?
Doktorunuz rahim ağzı kanserinden şüphelenirse veya servikal tarama testinde anormal hücreler bulunursa ileri tanı için bir takım tetkikler isteyecektir.
Kolposkopi: Bu, doktorunuzun servikse daha yakından bakmasını olanaklı hale getiren bir alettir. Genellikle ağrılı değildir, ancak biyopsi alınması gerekirse ağrı hissedersiniz.
İğne Biyopsisi: Kanser hücrelerinin ve normal hücrelerin yer aldığı geçiş bölgesinden iğne ile biyopsi alınarak incelenmesi tanı koymak için gerekebilir.
Koni biyopsisi: Genel anestezi ile yapılan bu işlemde rahim ağzından küçük koni biçimli bir bölüm çıkarılarak, laboratuvarda incelenir.
Rahim ağzı (Serviks) kanseri tedavi yöntemleri nelerdir?
Serviks kanseri evresi tedavi seçiminde en önemli faktördür. Ancak, kanserin serviks içindeki tam yeri, kanserin tipi, yaş, genel sağlık durumunuz ve çocuk sahibi olmak isteyip istemediğiniz gibi diğer faktörler tedavi seçeneklerini de etkiler. Serviks kanseri tedavisi, tek bir yöntemle ya da birkaç tedavi seçeneğinin kombinasyonu şeklinde uygulanabilir.
Kanseri ortadan kaldırmak için cerrahi işlem uygulanabilir. Radyoterapi, kemoterapi ya da ikisinin kombine şekli olan radyokemoterapi kanserin evresine ve hastanın durumuna göre uygulanan diğer tedavi yöntemleridir.
