Önlenebilir Tek Kanser Türü ‘Rahim Ağzı Kanseri’
Dünya genelinde her 100 bin kadından 13’ünde, Türkiye’de ise yine her 100 bin kadından 4,8’inde görülen rahim ağzı kanseri “önlenebilir tek kanser” olarak kanser türleri arasında ayrı bir konumda bulunuyor. Gelişmiş ülkelerde başarılı aşılama ve tarama politikaları sayesinde görülme sıklığı 3. sıradan 4. sıraya gerilemiş olan rahim ağzı kanseri, nedeni ve seyri en iyi bilinen; hastalık öncesi süreci de en uzun kanser olarak kabul ediliyor. Rahim ağzı kanserinin erken evrede belirti vermediğini söyleyen Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. M. Faruk Köse, genellikle 43 yaş civarında ortaya çıkan rahim ağzı kanserinin ancak düzenli kontrol ve tarama yaptıran kadınlarda erken teşhis edilebildiğine dikkat çekiyor.
Nedeni Human papilomavirüs (HPV)
200’den fazla tipi bulunan ancak sadece 15 tipi kansere yol açan Human papilomavirüs (HPV) rahim ağzı kanserinin bir numaralı nedeni. Kadınların yüzde 90’ına yakınının hayatlarının bir döneminde HPV enfeksiyonu geçirdiğini belirten Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. M. Faruk Köse, her HPV enfeksiyonu alan kadının kansere yakalanmadığını ancak rahim ağzı kanseri görülen her kadının mutlaka HPV geçirmiş olduğunu vurguluyor.
HPV dışındaki diğer etkenler; sigara içimi, erken yaşta cinsel ilişki, çok eşlilik, çok çocuk sahibi olmak, vücut direncini düşüren bazı hastalıklar nedeniyle kullanılan ilaçlar ve vajinal ortamın bozuk olması gibi kişisel etkenler olarak sıralanıyor.
Kanseri önlemek için iki önemli silahımız var
Birincisi HPV aşıları ve diğeri tarama. Aşılar kanserin %70-90 sebebi olan tiplere karşı üretilmiştir ve bu tiplere karşı yüzde yüz korur. Önerilen; 11-12 yaş kız ve erkek çocukların aşılanmasıdır. Ancak kadınlar her yaşta aşılanabilir, erkekler 25 yaşa kadar aşılanabilir.
Tarama HPV testi veya smear ile yapılabilir. HPV testi daha net sonuç verir. HPV testi negatif ise beş yıl içerisinde rahim ağzı kanseri öncül lezyonu gelişme şansı yok denecek kadar düşüktür. Smear en erken 3 yılda bir alınmalıdır, asla yıllık alınmamalıdır.
Erken evrede belirti vermiyor, ancak taramayla tespit ediliyor
Rahim ağzı kanserinin HPV enfeksiyonu sonrası hastalığa dönüşme süresi 20 yıla kadar çıkabildiğinden en çok 43 yaş civarında görüldüğünü, ancak son zamanlarda 63 yaş civarında da riskin yükseldiğini dile getiren Prof. Dr. Köse, erken evrede herhangi bir belirti vermeyen bu hastalığın ancak düzenli smear ve HPV tarama testleri sayesinde tespit edilebildiğini belirtiyor. HPV’ye karşı geliştirilen aşıların sadece içerisinde bulunan tiplere karşı yüzde yüz koruma sağladığını ancak yüzde 10-20 diğer tiplerle de kanser gelişebileceğini söyleyen Prof. Dr. Köse, aşı yaptırılsa bile düzenli kontrol ve taramaların da mutlaka yaptırılması gerektiğinin altını çiziyor.
Tedavisi aşamasına göre değişiyor
Rahim ağzı kanserinin tedavisi hastalığın hangi evrede tespit edildiğine göre değişiyor. Hastalık düzenli kontrol ve taramalar sonucu erken evrede tespit edilmişse ameliyat şansı var ve tedavi olasılığı da çok yüksek. Bölgesel veya uzak yayılım durumlarında tespit edilmişse bu durumda radyoterapi ve radyoterapinin etkisini artıracak nitelikte haftalık düşük doz kemoterapi asıl tedaviyi oluşturuyor.