Özel Tekirdağ Yaşam Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Doç. Dr. Seyfi Emir, dünyada en sık görülen kanserler arasında 5. sırada yer alan, oluşumu kalın bağırsakta veya rektum kısmında görülen ve dolayısıyla da ‘Kolorektal Kanser’ olarak isimlendirilen kanser türü hakkında bilgi verdi. Kadın ve erkekte eşit olarak görülebilen hastalığın ortalama görülme yaşının 63 olduğunu ifade eden Doç. Dr. Seyfi Emir, bu yaşlardan itibaren yapılacak tarama testleriyle teşhis edilen kanserin tedavi yöntemleri hakkında bilgilendirdi.
Kolon ve rektum, sindirim sisteminin kalın bağırsak denen kısmını oluşturur. Son 15 cm.’lik kısmı rektum, buradan ince bağırsaklara kadar olan kısmı ise kolon olarak adlandırılır. Toplam yaklaşık 1,5 m uzunluğundadır. Kolonun rektumla birleştiği yer sigmoid kolondur. Kolonun ince bağırsakla birleştiği yere çekum adı verilir. Kısmen sindirilmiş gıdalar ince bağırsaktan kolona gelir. Kolon su ve mineralleri besinden ayırır, geri kalanı anüsten atılmak üzere depolar.
Kolondan başlayan kansere kolon kanseri, rektumdan başlayan kansere rektal kanser denir. Kolorektal kanserler en sık görülen ilk 5 kanser arasındadır.
Neden Tarama Testleri Uygulanmalıdır?
Kolon ve rektum çoğunlukla premalign lezyonları barındırır ve nispeten kolay erişilebilen organlardır. Bu nedenle, kolorektal kanserler erken teşhise uygun bir hastalıktır. Ayrıca kolorektal kanserler erken evrelerde bulgu vermemesi nedeniyle sinsi hastalıklardır. Kanlı dışkılama, karın ağrısı, bağırsak alışkanlıklarında değişiklik gibi bulgular ortaya çıktığında hastalığın tam olarak tedavi edilebilme şansı azalmaktadır. Kolorektal kanseri gelişmeden önlemek ve erken evrede yakalayabilmek için tarama testleri kullanılmaktadır.
Bir insanda yaşam boyu kolorektal kanser gelişme riski yüzde 5’tir. Kanser erken evrede tespit edildiğinde ise başarı şansı %90’ların üzerindedir.
Kimlere Uygulanmalıdır?
Kolorektal kanserlerde, kadın-erkek arasında görüme sıklığı açısından pek bir fark yoktur. Hiçbir şikâyeti olmayan kişilere, cinsiyet ayırımı yapmadan testler uygulanmalıdır.
Ne Zaman Uygulanmalıdır?
Kolorektal Kanserler her yaşta görülebilmelerine rağmen en sık 50 yaşından sonra gözlenmektedir. Ortalama görülme yaşı 63’dür. 50 yaşından itibaren başlanarak 70 yaşına kadar tarama testleri uygulanmalıdır.
Tarama Testleri Nelerdir ve Ne Sıklıkla Uygulanmalıdır?
Dışkıda Gizli Kan Testi
Tarama amacıyla yapılan ucuz, biyokimyasal bir testtir. Polip veya kansere bağlı meydana gelen fakat gözle görülemeyen kanamaları saptamaya yarar. Kolorektal kanser ise %50, poliplerin ise sadece %10 oranında kanamaya yol açtığı bilinmelidir. Ayrıca kolorektal polip veya kanser olmaksızın da dışkıda gizli kan saptanabilmektedir. Testin pozitif olarak saptanması kolonoskopi yapılmasını gerektirir. 2 yılda bir kez yaptırılması önerilir.
Kolonoskopi
Esnek fiber optik endoskopik kamera ile tüm kalın bağırsak bölümlerinin incelenmesidir. Bir gün öncesinden kalın bağırsaklar dışkıdan temizlenmelidir. Temizlik için ağız yoluyla uygulanan solüsyonlar kullanılmaktadır. Kolonoskopi ile uygun boyuttaki polipler çıkarılabilir, kanser şüphesi olan dokulardan biyopsi yapılabilir, kanser riski yüksek olan bölgeler işaretlenerek ameliyat esnasında hastalıklı bölgenin kolaylıkla bulunması sağlanabilir. 50 yaşından itibaren başlanarak 10 yılda bir yaptırılması önerilir.
Sanal Kolonoskopi
Bağırsak temizliğinin ardından kalın bağırsaklar hava ile şişirilir ve MR veya BT ile ince kesit görüntüler alınarak 3 boyutlu olarak bilgisayar ortamında birleştirilir. Polip ve kanser şüphesi olan lezyonlar yerleşim yeriyle saptanabilir. Konvansiyonel kolonoskopi yaptıramayan hastalar için önerilir.
