WHO (Dünya Sağlık Örgütü) verilerine göre dünyada her yıl 14 milyondan fazla kişiye kanser tanısı konulmakta ve bunların 8.2 milyonu hayatını kaybetmektedir. Önümüzdeki 20 yıl içinde yıllık kanser vaka sayısının 14 milyondan 22 milyona çıkacağı tahmin edilmektedir.
Kanser giderek artıyor, peki siz ne yapıyorsunuz?
Vücudumuzda, bazı kanser hücrelerin kontrolsüz bir şekilde büyümesi ve çoğalması sonucu oluşan kötü huylu tümörlere kanser denir. Bu kadar ciddi bir sağlık sorunu olan kanser hastalığının erken tanısı, tedavi şansının arttırılması ve ölüm oranlarının azaltılması için çok önem taşımaktadır. Kadınlarda en sık görülen kanser türleri sırasıyla meme, kolon, akciğer, rahim ağzı ve mide kanseridir.
Liderlik meme kanserinde…
Meme kanseri hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde kadınlarda en sık görülen kanser türüdür. Meme kanserinden ölüm oranı ülkelerin gelişmişlik oranı ile ilişkili olup Kuzey Amerika, İsveç, Japonya’da çok düşük seviyelerdeyken az gelişmiş ülkelerde çok daha yüksek seviyededir.Burada kuşkusuz en önemli neden, gelişmiş ülkelerde erken tanı ve tedavinin yüksek oranda gerçekleşmesidir. Erken tanı ve tedavi ile ölüm oranları en az %20 oranında azaltılabilmektedir.
Meme kanserinde;
- Ailede meme kanseri öyküsü olmak,
- 12 yaş öncesi adet görmeye başlamak,
- 55 yaş sonrası menopoza girmek,
- 30 yaş altında meme bölgesi için radyoterapi görmüş olmak,
- Önceden meme kanseri tedavisi görmüş olmak,
Yapılabilecek bazı testlerle artmış meme kanseri riskine sahip olmak riski arttıran faktörlerdir.
Meme kanserinde erken teşhis için…
- Ayda bir kendi kendine meme muayenesi (KKMM) yapması için
- Yılda bir klinik meme muayenesi
- 40-69 yaş arası kadınlara 2 yılda bir mammografi çekimi,
Yukarıda belirtilen meme kanseri yönünden riskli gruplarda hekimin değerlendirilmesi ve önerisi doğrultusunda yıllık takiplere meme MR’ı da eklenmeli ve tarama testlerinde başlangıç yaşı 30 yaşa düşürülmelidir.
Tehlikeli ve sinsi; Serviks (Rahim Ağzı) Kanseri
Serviks kanseri 45 yaş altı kadınlarda en sık görülen 2. kanser türüdür. Tarama programları sayesinde serviks kanserinin erken tanı ve tedavisi %80 oranında gerçekleşebilmiştir. Serviks kanseri nedeniyle ölümlerin %85’i az gelişmiş ve gelişmemiş ülkelerde görülmektedir. Bu da tarama programlarının ne denli etkili olduğunu göstermektedir.
Serviks kanseri ile HPV ilişkisi kanıtlanmıştır. Serviks kanseri olan hastaların %99,9’unda HPV varlığı gösterilmiştir. HPV negatif ise takip eden 5 yıl içinde servikal kanser olma olasılığı çok düşüktür.
Serviks kanserinde erken tanı için…
Kuşkusuz aktif cinsel yaşam başlangıcı tarama tarihinin belirlenmesinde önemlidir. Başlangıçtan 3 yıl sonra PAP smear ( Serviksten sürüntü örneği alınması) alınarak tarama başlatılmalıdır. 30 yaş sonrası 5 yılda bir PAP smear testi HPV testi birlikte yapılabilir.
- 30-65 yaş aralığındaki kadınlardan 5 yılda bir smear ve HPV -DNA testi yapılması
Bunun yanı sıra 3 yılda bir PAP smear testine devam edilmelidir. Hastada bağışıklık sistemini baskılayan organ nakli, kortikosteroid tedavisi almak gibi bir durum varsa sıklık arttırılmalıdır. Önceki 10 yıl boyunca tarama testleri düzenli yapıldıysa 65 yaş üzeri tarama ihtiyacı yoktur. Testlerde sorun gözlemlenirse tarama testleri sürdürülmelidir.
