Önemsenmeyen ses kısıklıkları ve ses değişimleri ile uzun süre geçmeyen şişlikler veya yaralar, baş ve boyun kanserlerinin habercisi olabilir
Boyunda iki-üç haftadan uzun sürede geçmeyen şişlikler, 10 günden uzun ses kısıklığı ya da ses değişimleri, uzun süredir devam eden boğaz hassasiyeti, nefes almada veya yutmada güçlük, ağızda kızarıklıklar ve yaralar; ağız, gırtlak, guatr gibi baş ve boyun kanserlerinin ilk ilk belirtisi olabilir. Bu nedenle bahsedilen belirtilerden biri görüldüğünde zaman kaybetmeden bir hekime başvurulması gerekiyor. Ağızdan tükürük bezlerine, gırtlaktan kulak kepçesine kadar her noktaya yerleşebilen baş ve boyun kanserlerinin belirtileri nedeniyle enfeksiyonlarla karıştırılabileceğini söyleyen Medical Park Bahçelievler Hastanesi Radyasyon Onkolojisi Uzmanı Doç. Dr. Berrin Pehlivan, “10 gün içerisinde geçmeyen inatçı bir enfeksiyon ve nezle durumunda mutlaka hekime başvurulmalı” diyor. Doç. Dr. Berrin Pehlivan, baş ve boyun kanserleri hakkında bilgi verdi:
KULAK KEPÇESİNE KADAR YERLEŞİR
Ağız boşluğu, ağız tabanı, dil, dudak, boyun, damak, diş eti, yanak, boğaz, geniz, burun ve burun boşluğu, dış kulak yolu, paranazal sinüsler, gırtlak, yutak, tükürük bezleri, tiroid, kulak kepçesinde görülen kanserler; baş ve boyun kanserleri grubu içerisinde yer alır. Bu kanser türü, tükürük bezinden kulak kepçesine kadar her noktaya yerleşebilir.
Baş boyun kanserleri, dünyada görülen tüm kanserlerin yüzde 10’unu oluştururken kansere bağlı ölüm nedenleri arasında altıncı sırada yer alıyor. Dünyada yılda yaklaşık 600 bin kişide baş ve boyun kanserleri görülüyor. Türkiye’de her yıl 5 bin kişiye baş ve boyun kanseri tanısı konuluyor. Gırtlak kanseri, baş ve boyun kanserleri arasında en sık görüleni; yaklaşık yüzde 50’sini oluşturuyor. Gırtlak kanserini ise ağız boşluğu ve geniz kanserleri izliyor.
SİGARA VE ALKOL İLK NEDEN
Baş ve boyun kanserlerinin en önemli risk faktörleri sigara ve alkol kullanımıdır. Erkeklerde günde üç, kadınlarda ise günde iki bardaktan fazla alkol tüketimi, bu kanserlerin görülme riskini artırıyor. Alkol ve sigaranın birlikte kullanımı ise riskin çok ciddi oranlara ulaşmasına neden oluyor. Bir diğer risk faktörü ise cinsel yolla bulaşan HPV virüsüdür. Sigara ve alkolden sonra en sık görülen sebep, HPV virüsüdür. Bu virüs aslında kadın genital kanserlerinin sebebidir, ancak değişen cinsel alışkanlıklar sebebiyle baş ve boyun kanserlerinin de de sebebi haline gelmiştir. Ağız kanserlerinin yüzde 25’inin, boğaz kanserlerinin ise yüzde 35’inin HPV virüsü ile bağlantılı olabileceği düşünülüyor.
Ağız içi hijyenine dikkat edilmemesi, uygun olmayan protez gibi diş etlerini uzun süre tahriş eden etkenler, hijyenik faktörler, endüstriyel ürünler, genetik faktörler; diğer önemli etkenler arasındadır.
HPV virüsüne bağlı baş ve boyun kanserlerinde artış olduğu gözlenmektedir. Bunun nedeni ise cinsel alışkanlıklarda meydana gelen değişiklikler olarak düşünülmektedir. İleriki dönemlerde baş ve boyun kanserlerinin adını daha sık duyabiliriz.
Erkeklerde kadınlardan dört-beş kat daha fazla görülür. Bunun nedeni sigara ve alkol kullanım oranının erkeklerde daha yüksek olması. Baş ve boyun kanserlerinin 50 yaş sonrası görülme sıklığı daha fazladır. Kadınlarda ise son yıllarda sigara ve alkol kullanımının artması sebebiyle kadınlarda görülme sıklığı da önceki yıllara göre fazladır.
GENETİĞİ İLE OYNANMIŞ GIDALAR BU KANSER TÜRÜNÜ TETİKLİYOR
Baş boyun kanserleri, kanser tarama programları arasında yer almıyor. Ancak erken evrede belirti vermesi, gözle görülebilir, elle dokunabilir yüzeysel bir alanda oluşması nedeniyle düzenli kontrollerle erken teşhis etmek mümkün. Baş boyun kanserleri genellikle vücutta herhangi bir yere yayılmadan önce boyundaki lenf bezlerine yayılır. Boyunda iki-üç haftadan uzun sürede geçmeyen şişlikler önemsenmeli ve muayene ettirilmedir.
Tabii ki tüm şişlikler kanser demek değildir. Boyundaki bezeler enfeksiyonlara bağlı olarak da oluşabildiği için hemen bir kanser varlığını düşündürmese de dikkatli olunmalıdır. Bu şişlikler ağız, gırtlak, guatr, lenf ve kan kanserinin ilk belirtisi olabilir. Böyle şişlikler genellikle ağrısız ve gittikçe büyüme eğilimindedir. Pek çok gırtlak kanseri ses değişimine neden olur.
Yine 10 günden uzun ses kısıklığı ya da ses değişimleri ciddiye alınmalı ve bir kulak burun boğaz uzmanı tarafından muayene edilmelidir. Uzun süredir devam eden boğaz hassasiyeti, nefes almada veya yutmada güçlük ve yutkunurken ağrı, kilo kaybı, ağız içinde ele gelen kitle, şişlik, dilde ağrı ve yaralar, ağızda kızarıklıklar ve yaralar araştırılmalıdır. Bunun yanı sıra işitme sorunları, kulak ve burun tıkanıklıkları; baş boyun kanserlerini düşündüren belirtilerdir.
Baş ve boyun kanserleri belirtileri nedeniyle enfeksiyonlarla karıştırılabilir. O nedenle bu belirtilerin biri ya da birkaçı görüldüğünde nedenleri araştırılmadır, bir hafta-10 gün içerisinde geçmeyen inatçı bir enfeksiyon ve nezle durumunda ise mutlaka hekime başvurulmalıdır. Yerleşimleri nedeniyle baş ve boyun kanserlerinin büyük çoğunluğu erken dönemde belirti verir.
Prostat ve meme kanserlerinde olduğu kadar baş ve boyun kanserlerinde genetiğin etkisi yoktur. Çevresel faktörler daha etkilidir.
DENGESİZ BESLENME TETİKLİYOR
Çevre kirliliği, dengeli ve yeterli beslenememe, genetiği ile oynanmış gıdalar, çabuk bozulmaması için koruyucu madde kullanılmış besinler bu kanser türlerinin görülmesinde etkilidir.
Bunun yanı sıra sürekli güneş ışığına maruz kalmak dudak kanseri riskini artırır. Özellikle yazın cildimizi ve dudaklarımızı güneş koruyucu ile korumayı ihmal etmemek gerekiyor.
